Emmi Mükafatı
Emmi mükafatı və ya sadəcə Emmi — Amerikada televiziya sahəsində təqdim edilən mükafat. Emmi Oskar (kino sahəsində) Qremmi (musiqi sahəsində) və Toni (teatr sahəsində) mükafatlarının televiziya ekvivalenti hesab edilir.
== Tarixi ==
Emmi mükafatlarını amerika televiziya sənayesinin müxtəlif sektorları təqdim edir və mükafatların təqdimetmə mərasimləri hər il keçirilir, lakin hər sahə üzrə müxtəlif aylarda verilir. Onların arasında ən məşhurları, mətbuatda geniş işıqlandırılan və nüfuzlu hesab edilən "Emmi" mükafatları Praymtaym və Gündüz mükafatlarıdır.
Mükafatların təqdimetmə mərasimləri 1949-cu ildən başlayaraq hər il keçirilir, lakin 1974-cü ilə qədər yalnız sadəcə "Emmi" mükafatı mövcud idi. Sonralar bu mükafatı gündüz verilişlərinə görə təqdim edilən "Emmi" mükafatından fərqləndirmək məqsədilə adı dəyişdirilərək praymtaym "Emmi" mükafatı adlandırılıb.
Mükafatı üç təşkilat təqdim edir: Amerika televiziya akademiyası (ingiliscə Academy of Television Arts & Sciences) idman verilişləri istisna edilməklə, mükafatı bütün axşam verilişləri üzrə təqdim edir; Amerika milli televiziya akademiyası (ingiliscə National Academy of Television Arts & Sciences) gündüz, idman, xəbərlər və sənədli proqramlar üzrə mükafatı təqdim edir; və Beynəlxalq televiziya akademiyası (ingiliscə International Academy of Television Arts & Sciences) ABŞ sərhədlərindən kənarda hazırlanan və yayımlanan televiziya proqramları üzrə təqdim edir.
İlk heykəlcik 1949-cu ildə yanvarın 25-də Hollivudun idman klubunda təqdim edilib, lakin mükafat yalnız Los-Ancelesdə yayımlanan proqramları əhatə edirdi. "Emmi" adı "immy" sözündən əmələ gəlib. Belə ki, ilk televiziya kameralarında katod borusu belə adlanırdı yəni "immy".
Enni mükafatı
Enni mükafatı (ing. Annie Award) – Kaliforniya ştatının Los-Anceles şəhərində 1972-ci ildən verilən Beynəlxalq Animasiya Kino mükafatıdır. 1993-cü ildən bu yana "Ən yaxşı animasiya mükafatı" adı ilə də tanınır.
== Xarici keçidlər ==
Rəsmi saytı. Arxivləşdirilib 12 iyul 2015-ci il tarixində.
Filds mükafatı
Filds medalı Beynəlxalq Riyaziyyat Birliyi tərəfindən dörd ildə bir keçirilən Beynəlxalq Riyaziyyat Konqresində yaşı 40-dan çox olmayan iki, üç və ya dörd riyaziyyatçıya verilən mükafatdır. Bu mükafat onu təsis edən Kanada riyaziyyatçısı Con Çarlz Fildsin şərəfinə adlandırılmışdır. Filds medalı riyaziyyat sahəsində ən yüksək mükafatlardan biri hesab olunur və həm bu mükafata, həm də riyaziyyatçılara verilən digər bir mükafat olan Abel mükafatına bəzən "riyaziyyatçıların Nobel mükafatı" deyirlər.
İlk dəfə 1936-cı ildə Finlandiya riyaziyyatçısı Lars Ahlfors və ABŞ riyaziyyatçısı Cessi Duqlasa təqdim edilmişdir. Bundan sonra, İkinci dünya müharibəsinə görə növbəti mükafat yalnız 1950-ci ildə verilmiş və bu zamandan başlayaraq mütəmadi olaraq hər dörd ildən bir təqdim olunur.
== Laureatlar ==
1936
Lars Ahlfors
Cessi Duqlas
1950
Loran Şvarts
Atle Selberq
1954
Kunihiko Kodayra
Jan-Pyer Serr
1958
Klaus Rot
Rene Tom
1962
Lars Hörmander
Con Milnor
1966
Maykl Atiya
Pol Kohen
Aleksandr Qrotendik
Stiven Smeyl
1970
Alan Beyker
Heysuke Hironaka
Sergey Novikov
Con Tompson
1974
Enriko Bombieri
Devid Mamford
1978
Pyer Delin
Çarlz Fefferman
Qriqori Marqulis
Daniel Kvillen
1982
Alen Konn
Uilyam Törston
Şin-Tan Yau
1986
Saymon Donaldson
Qerd Faltinqs
Maykl Fridman
1990
Vladimir Drinfeld
Von Cons
Siqefumi Mori
Edvard Vitten
1994
Yefim Zelmanov
Pyer-Lui Lions
Jan Burqen
Jan-Kristof Yokkoz
1998
Riçard Borçerds
Timoti Qauers
Maksim Kontseviç
Körtis MakMullen
2002
Loran Lafforq
Vladimir Voyevodski
2006
Andrey Okunkov
Qriqori Perelman
- Terens Tao
Vendelin Verner
2010
Elon Lindenştrauss
- Nqo Bao Tyau
Stanislav Smirnov
Sedrik Villani
2014
- Artus Avila
- Mancul Bharqava
Martin Hayrer
- Məryəm Mirzəxani
== Bəzi faktlar ==
1954-cü ildə 27 yaşında ikən Filds medalını qazanan ən gənc alim olan Jan-Pyer Serr hələ də bu titulu qoruyub saxlayır.
1966-cı ildə Aleksandr Qrotendik, 2006-cı ildə isə Qriqori Perelman bu medala layiq görülsələr də, onu almaqdan imtina etmişlər.
1970-ci ildə Sergey Novikov, 1978-ci ildə isə Qriqori Marqulis Sovet hökumətinin qoyduğu qadağalara görə mükafatlandırma mərasimlərində iştirak edə bilməmişlər.
1990-cı ildə Edvard Vitten bu mükafatı alan ilk və hələ ki yeganə fizik olmuşdur.
2014-cü ildə Artus Avila bu mükafatı alan ilk Braziliyalı və Latın Amerikalı olmuşdur.
Göte mükafatı
Göte mükafatı (alm. Goethepreis) - yüksək prestijli Alman ədəbi mükafatdır (baxmayaraq ki, yazıçılar ilə məhdudlaşmır) ki hər üç ildən bir İohann Volfqanq Götenin doğum günü (28 avqust 1749), onun doğum yeri, Frankfurtda qaliblərə layiq görülür. İlkin bir illik mükafat idi, lakin üç illik oldu.
Honda mükafatı
Honda mükafatı — (ing. Honda Prize;yap. 本田賞) Yaponiyanın elm adamlarına verdiyi ən yüksək mükafat
== Yaranması ==
Honda (Honda Foundation) mükafatı1980-ci ildən etibarən hər il Honda Fondu tərəfindən verilir.Əsası Soiçiro Honda və onun kiçik qardaşı Benciro Honda tərəfindən 1977-сi ilin dekabrında qoyulan Honda Fonduna indi Xiromori Kavaşima başçılıq edir .Mükafatın əsasını diplom, medal və pul mükafatı təşkil edir(10 milyon yapon İenası). Dünyanın bir çox tanınmış alimləri , həmçinin Nobel mükafatının 3 laureatı bu mükafatı almışdır. Honda mükafatını alan ilk və yeganə azərbaycanlı alim Lütfi Zadədir.
== Şirkətin tarixi ==
Porşen üzüklərinin istehsalı Hondanın Soitirosunun sahibkar fəaliyyətinin birinci təcrübəsi idi. O, 1938-ci ildə qarajda qaydaya saldı. İki il sonra o Toyota şirkətindən böyük sifarişi aldı, icrası üçün ona yeni zavodu tikmək lazım oldu. İkinci dünya müharibəsindən sonra o Toyota şirkətinin öz zavodunu satdı və Fudzisavının köməyi ilə motosikllərin istehsalıyla məşğul oldu, hansı ki, yeni şirkətin maliyyələşdirilməsini təmin etdi, həmçinin marketinq strategiyasıyla məşğul olurdu. 1946-cı ildə Honda Technical Research Institute-u (Hondanın Texniki elmi tədqiqat institutu) yaradılmışdı, 24 sentyabr 1948-ci ildə şirkət kimi qeyd edilmişdi.
Hotornden mükafatı
Hotornden mükafatı (ing. Hawthornden Prize) — 1919-cu ildə Alisa Uorrender tərəfindən təsis edilən britaniya ədəbiyyat mükafatı. Müəlliflər hər hansı üslubda (nəsr və ya şeir) yazılan ən yaxşı sənət əsəri üçün təltif olunur. Bir neçə il qalib olmasa da, Hotornden mükafatı qaliblərə hər il təqdim olunur. Laureat münsiflər heyəti tərəfindən xüsusi səsvermə ilə təyin olunur.
1945–1957, 1959, 1966, 1971–1973, 1984–1987 illərdə mükafatın qalibi təyin olunmamışdır.
Humay mükafatı
Humay mükafatı — 1993-cü ildən "Bakılı" Beynəlxalq Mədəniyyət Cəmiyyəti tərəfindən təsis olunan və laureatları "Humay" Akademiyasının üzvləri tərəfindən müəyyən edilən milli mükafat. Mükafatlar, əsasən, musiqi, kino, teatr, təsviri sənət, ədəbiyyat, kitab, jurnalistika, televiziya, elm, idman, rəqs və foto nominasiyalarına görə təyin olunur.
Humboldt mükafatı
Humboldt mükafatı – Almaniya universitetlərinin təqdimatı ilə Aleksandr fon Humboldt Fondu tərəfindən verilən mükafat. Mükafat dünyanın müxtəlif ölkə alimlərinə Almaniya alimləri ilə birgə bir sıra layihələrdə fəaliyyt göstərməyə imkan verir.
Mükafat təxmin edilən tədqiqtlara və dərc edilmiş məqalələrə görə Almaniyada yaşamayan alimlərə verilir. Laureatın təqdimatını Almaniya alimləri və ya Humboldt mükafatının laureatları irəli sürə bilərlər.
Mükafat Almaniya universitetlərinin birinə bir il müddətinə dəvəti nəzərdə tutur. Tədqiqat müddətini bir neçə dövrə bölməkə də olar. Mükafatın həcmi 60 000 avrodur. Hər il müxtəlif elm sahələri üzrə 100-ə qədər mükafat verilir, təqdimat Almaniya universitetinin birində baş verir.
Hyuqo mükafatı
Hüqo mükafatı — hər il əvvəlki il yayımlanan ən yaxşı elmi fantastika və fentezi işlərinə müxtəlif kateqoriyalarda verilən mükafat. Mükafatın adı qabaqcıl elmi fantastika jurnalı Amazing Storiesin qurucusu olan Hüqo Qernsbekdən gəlir. İlk olaraq 1953-cü ildə verilən mükafat 1955-dən bəri aralıqsız hər il sahiblərini tapır.
Hüqo mükafayı namizədləri və qazananları Worldcon sırasında qurultaya qatılan üzvlər tərəfindən müəyyən edilir. Hər kateqoriyada beş namizəd arasından biri WSFS-nin müəyyən etdiyi seçim sistemi olan alternatif səs sistemi üsuluna görə seçilir. Üzvlər mükafata layiq əsər tapa bilməyəndə mükafat yoxdur seçimini də etmə haqqına sahibdirlər.
Hoffman Bronze Company tərəfindən bir raket formasında dizayn edilən mükafat hal-hazırda elmi fanı olan Piter Ueston tərəfindən yaradılıb. Raket formasında mükafatın bağlı olduğu qayda isə Worldcon komitəsinin məsuliyyətindədir və hər il dizaynı dəyişdirilir.
Bir sonrakı mükafat mərasimi 5 sentyabr 2010 tarixinde 68-ci Worldcon-a (Aussiecon 4) ev sahibliyi etməli olan Avstraliyanın Melburn şəhərində təşkil ediləcək.
== Tarixi ==
1939-cu ildən bəri Worldcon sırasında ən yaxşı işlərin müəyyən edilməsi üçün seçim edilməsinə baxmayaraq, ilk dəfə 1953-cü ildə bu seçim nəticəsində bir mükafat verilməsi gündəmə gəldi.
Hüqo Mükafatı
Hüqo mükafatı — hər il əvvəlki il yayımlanan ən yaxşı elmi fantastika və fentezi işlərinə müxtəlif kateqoriyalarda verilən mükafat. Mükafatın adı qabaqcıl elmi fantastika jurnalı Amazing Storiesin qurucusu olan Hüqo Qernsbekdən gəlir. İlk olaraq 1953-cü ildə verilən mükafat 1955-dən bəri aralıqsız hər il sahiblərini tapır.
Hüqo mükafayı namizədləri və qazananları Worldcon sırasında qurultaya qatılan üzvlər tərəfindən müəyyən edilir. Hər kateqoriyada beş namizəd arasından biri WSFS-nin müəyyən etdiyi seçim sistemi olan alternatif səs sistemi üsuluna görə seçilir. Üzvlər mükafata layiq əsər tapa bilməyəndə mükafat yoxdur seçimini də etmə haqqına sahibdirlər.
Hoffman Bronze Company tərəfindən bir raket formasında dizayn edilən mükafat hal-hazırda elmi fanı olan Piter Ueston tərəfindən yaradılıb. Raket formasında mükafatın bağlı olduğu qayda isə Worldcon komitəsinin məsuliyyətindədir və hər il dizaynı dəyişdirilir.
Bir sonrakı mükafat mərasimi 5 sentyabr 2010 tarixinde 68-ci Worldcon-a (Aussiecon 4) ev sahibliyi etməli olan Avstraliyanın Melburn şəhərində təşkil ediləcək.
== Tarixi ==
1939-cu ildən bəri Worldcon sırasında ən yaxşı işlərin müəyyən edilməsi üçün seçim edilməsinə baxmayaraq, ilk dəfə 1953-cü ildə bu seçim nəticəsində bir mükafat verilməsi gündəmə gəldi.
Jorj mükafatı
Jorj mükafatı — Rusiyada təqdim olunan İnternet-kino mükafatı. Əsasən bloqerlərə və İnternet-jurnalistika sahəsində nailiyyətlər qazanan şəxsərə verilir. İlk təqdimatı 2005-ci ildə olmuşdur.
Kafka Mükafatı
Kafka mükafatı alman dilli Avstriya yazıçısı Frans Kafkanın şərəfinə verilən beynəlmiləl ədəbi mükafatdır. 2001-ci ildən Frans Kafka Cəmiyyəti və Praqa şəhəri sponsorluğu ilə verilir. Mərasim Praqada keçirilir. Qalib gələnlərə $10000, diplom və kiçik bürünc heykəlcik verilir.
Mükafatı almaq üçün lazım olan xüsusiyyətlər humanist dəyərlər və tolerantlığı təbliğ etməsidir.
ABŞ Roçester Universiteti Janet Heydiger Kafka mükafatı adlı başqa bir ədəbi mükafat verir. Bunlar çox zaman eyni adla adlansalar da eyni mükafat deyillər.
Filip Rot, İvan Klima, Harold Pinter, Haruki Murakami və b. bu mükafatın sahibi olmuşlar.
Loebner mükafatı
Loebner mükafatı (ing. Loebner Prize) — Hugh Loebner (d.t: 1941) tərəfindən maliyələşdirilən Loebner mükafatları hər il Süni İntellekt dialoq sistemi proqramları arasında bölünməkdədir. Bu yarışma Türinq testi kriteriyaları diqqətə alınaraq əslinə uyğun bir şəkildə edilməkdədir.
== Mükafatlar ==
1. yer 100.000 dollar 2. yer 25.000 dollar 3. yer 5.000 dollar
Hugh Loebner yarışmaya qatılan layihələri Cambridge də müəyyən bir mərkəz ilə birlikdə dəyərləndirməkdədir.
Nebula mükafatı
Nebula mükafatı (ing. Nebula Award) Amerika Elmi Fantastika və Fentezi Yazıçıları tərəfindən hər il əvvəlki iki il ABŞ-də yayımlanan ən yaxşı elmi fantastika və fentezi işlərinə verilən mükafat. Şəffaf bir blok içinə basdırılmış spiral nebula formasındakı mükafatla birlikdə pul verilmir.
Nobel Mükafatı
Nobel Mükafatı — illik beynəlxalq mükafat 27 noyabr 1895-ci il tarixli və 30 dekabr 1896 tarixində Stokholmda açıqlanan vəsiyyətnaməsi ilk Alfred Nobel tərəfindən qurulan dərnəyə verdiyi, insanlığa xidmət edənlərə təqdim edilən prestijli mükafatdır. Alfred Bernard Nobelin ölümündən sonra Alan Kapital Nobel fondunu təşkil etmişdir. Həmin Kapital və fondun yaranmasında Nobel qardaşları şirkətinin səhmindən əldə edilən gəlir Nobel fondunun çox hissəsini təşkil etmişdir. İlk Nobel Mükafatları 1901-ci il tarixində verilməyə başlanmışdır. Nobel mükafatının məbləği təxminən 1.400.000$ (2.380.000 Manat) a bərabərdir.
1888-ci il Alfred Nobel fransız qəzetində özünə həsr edilmiş, jurnalistlərin səhvinə görə çap olunmuş "Ölüm taciri dünyasını dəyişdi" adında nekroloqu oxudu. Bu məqaləni oxuduqdan sonra Nobel öz fəaliyyətindən qalan izi barədə fikirləşməyə başladı. Bundan sonra o, öz vəsiyyətini dəyişmək qərara gəldi. Alfred Nobel 1896-cı ilin dekabrın 10-da İtaliyanın San-Remo şəhərində beyindaxili qansızmasından vəfat etmişdir
27 noyabr 1895-ci ildə Alfred Bernard Nobelin vəsiyyəti əsasında təsis edilmişdir.
Alfred Bernard Nobelin ölümündən sonra qalan kapital Nobel fondunu təşkil etmişdir.
Oskar mükafatı
Akademiya mükafatları (ing. Academy Awards) və ya daha çox tanınan adı ilə "Oskar" mükafatı (ing. Oscar Awards) — film sənayesində bədii və texniki dəyər üçün verilən və 1929-cu ildə yaradılmış mükafat. Film Sənətləri və Elmləri Akademiyası tərəfindən illik olaraq verilən mükafatlar, Akademiyanın səsvermə üzvləri tərəfindən yoxlanılaraq verilən ən nüfuzlu film mükafatıdır. Müxtəlif kateqoriyalı qaliblərə daha çox "Oskar" ləqəbi ilə tanınan, ancaq rəsmi olaraq "Akademiya mükafatı" adlandırılan qızıl heykəlin bir nüsxəsi verilir.
Mükafat Sedrik Qibbons tərəfindən hazırlanmış dizayn eskizindən ilhamlanan Corc Stenli tərəfindən tərtib edilmişdir. İlk dəfə 1929-cu ildə Hollywood Roosevelt Hotelində Duqlas Ferbensk tərəfindən təşkil edilən xüsusi bir yeməkdə təqdim edilib. "Oskar" mükafatı mərasimi ilk olaraq 1930-cu ildə yayımlanmışdır. 1953-cü ildə isə ilk dəfə televiziyada yayımlanmışdır. Bu dünyanın ən köhnə əyləncə mükafatları mərasimi idi və dünya səviyyəsində canlı olaraq baxılırdı.
Piçiçi Mükafatı
Piçiçi mükafatı İspaniyanın yerli idman nəşri sayılan "Marca" tərəfindən, hər mövsüm La Liqada ən çox qol vuran oyunçuya təqdim edilən mükafatdır. Bu mükafat "Atletik Bilbao" klubunun oyunçusu olmuş Rafael "Piçiçi" Morenonun adına adlandırılandan sonra 1952/53 mövsümündən etibarən hər il qalib oyunçuya təqdim edilir.
Piçiçi mükafatı İspaniya Futbol Federasiyası tərəfindən rəsmi olaraq tanınmayıb. Mükafat "Marca" nəşrinin subyektiv meyarlarına əsasən müəyyən olunur.
Pritsker mükafatı
Pritsker mükafatı (ing. Pritzker Architecture Prize) — hər il memarlıq sahəsində təltif edilən mükafatdır. Mükafat dünyada çox məşhurdur və Nobel mükafatının analoqu hesab edilir.
Pulitser mükafatı
Pulitser mükafatı (ing. Pulitzer Prize) — ədəbiyyat, jurnalistika, musiqi və teatr sahəsində xidməti olan şəxslərə verilən mükafat.
Pulitzer ədəbiyyat, jurnalistika, musiqi və teatr sahəsində xidməti olan şəxslərə verilən mükafatdır. Bu mükafat macar əsilli amerikalı naşir Jozef Pulitzer tərəfindən təsis edilib. Hər il aprel ayında qaliblərə mükafatlar 21 kateqoriya üzrə verilir. 20 kateqoriya üzrə hər qalibə sertifikat və 10 min ABŞ dolları verilir. Jurnalistika sahəsində ictimai xidmətinə görə qalib qızıl medalla mükafatlandırılır. Hal hazırda birdən çox Pulitzer alanlar da var. Onların siyahısı isə tamamlanmayıb.
Mükafatın təsis edilmə tarixi 20-ci əsrin əvvəllərinə aiddir.
Pulitzer mükafatı
Pulitser mükafatı (ing. Pulitzer Prize) — ədəbiyyat, jurnalistika, musiqi və teatr sahəsində xidməti olan şəxslərə verilən mükafat.
Pulitzer ədəbiyyat, jurnalistika, musiqi və teatr sahəsində xidməti olan şəxslərə verilən mükafatdır. Bu mükafat macar əsilli amerikalı naşir Jozef Pulitzer tərəfindən təsis edilib. Hər il aprel ayında qaliblərə mükafatlar 21 kateqoriya üzrə verilir. 20 kateqoriya üzrə hər qalibə sertifikat və 10 min ABŞ dolları verilir. Jurnalistika sahəsində ictimai xidmətinə görə qalib qızıl medalla mükafatlandırılır. Hal hazırda birdən çox Pulitzer alanlar da var. Onların siyahısı isə tamamlanmayıb.
Mükafatın təsis edilmə tarixi 20-ci əsrin əvvəllərinə aiddir.
Qremmi mükafatı
Qremmi mükafatı — ABŞ səsyazma şirkətləri Assosiasiyası tərəfindən 14 mart 1958-ci ildə təsis olunan və Amerika səsyazma akademiyası tərəfindən təqdim edilən musiqi mükafatı.
2012-ci ilədək mükafat 108 kateqoriya və 30 fərqli musiqi tərzini əhatə etsə də, həmin il edilmiş dəyişiklikdən sonra mükafat 78 kateqoriyada verilir. Mükafatın adı qramofon aparatının adının qısaltma-əzizləmə formasındakı adıdır.
31 Qremmi mükafatı ilə , Georg Solti ən çox Qremmi almış artist hesab olunur . Alison Krauss 27 mükafat ilə qadınlar arasında ilk yerdə durur. U2 qrupu , 22 mükafatla ən çox Qremmi almış qrup olaraq qalır.
Qremmi mükafatları Big Three Networks-in illik əsas musiqi mükafatlarından birincisidir və Akademiya Mükafatları (filmlər üçün), Emmi Mükafatları (televiziya üçün) və Tony Mükafatları (teatr üçün) ilə birlikdə dörd əsas illik Amerika əyləncə mükafatlarından biri hesab olunur. İlk Qremmi mükafat mərasimi 1958-ci il sənətçilərinin musiqi uğurlarını təqdir etmək üçün 4 may 1959-cu ildə keçirildi. 2011-ci il mərasimindən sonra Səsyazma Akademiyası 2012-ci il üçün bir çox Qremmi mükafatı kateqoriyasını yenidən təşkil etdi. Ümumilikdə 94 kateqoriyanı əhatə edən 66-cı Qremmi mükafatları 4 fevral 2024-cü ildə keçirilib.
Qüds mükafatı
Qüds mükafatı (ivr. פרס ירושלים) — cəmiyyətdə fərdi azadlığını müdafiə edən yazarlara ədəbi mükafat. 1963-cü ildən bəri Qüdsdə iki ildə bir dəfə Beynəlxalq Kitab Sərgisi tərəfindən mükafatlandırılır.
1963 — Bertran Rassel (1872—1970)
1965 — Maks Friş (1911—1991)
1967 — Andre Şvarts-Bart (1928—2006)
1969 — İnyatsio Silone (1900—1978)
1971 — Xorxe Luis Borxes (1899—1986)
1973 — Ejen İonesko (1909—1994)
1975 — Simona de Bovuar (1908—1986)
1977 — Oktavio Pas (1914—1998)
1979 — İsayya Berlin (1909—1997)
1981 — Qrem Qrin (1904—1991)
1983 — Vidiadxar Suracprasad Naypol (1932—2019)
1985 — Milan Kundera (d. 1929)
1987 — Con Maksvell Kutzee (d. 1940)
1989 — Ernesto Sabato (1911—2011)
1991 — Zbiqnev Xerbert (1924—1998)
1993 — Stefan Qeym (1913—2001)
1995 — Mario Varqas Losa (d. 1936)
1997 — Xorxe Semprun (1923—2011)
1999 — Don Delillo (d. 1933)
2001 — Süzen Zontaq (1933—2004)
2003 — Artur Miller (1915—2005)
2005 — Antonio Lobo Antuneş d. 1942)
2007 — Leşek Kolakovski (1927—2009)
2009 — Xaruki Murakami (d. 1949)
2011 — İen Makyuen (d.
Saxarov mükafatı
Andrey Saxarov adına "Düşüncə azadlığı" mükafatı (daha çox "Saxarov" mükafatı kimi tanınır) — həyatını insan hüquqları və düşüncə azadlığının müdafiəsinə həsr etmiş şəxsləri və ya bir qrup insanı mükafatlandırmaq üçün təqdim olunur. SSRİ vətəndaşı alim və insan hüquqları müvəkkili Andrey Saxarovun adını daşıyan bu mükafat 1988-ci ildə Avropa Parlamenti tərəfindən təsis edilmişdir. Namizədlərin son siyahısı hər il Avropa Parlamentinin Xarici İşlər Komitəsi və İnkişaf Komitəsi tərəfindən hazırlanır. Bu komitələrin tərkibindəki Avropa Parlamenti üzvləri sentyabrda son siyahını hazırlayır. Daha sonra son qərar Avropa Parlamentinin Prezidentlər Konfransı (Prezident və siyasi qrup liderləri) tərəfindən verilir və laureatın adı oktyabrın sonunda elan olunur. Mükafat dekabr ayının sonunda Parlamentin Strasburqdakı mərkəzində təşkil edilən mərasimdə verilir. Mükafata 50000 avro məbləğində pul mükafatı da daxildir.
Mükafat ilk dəfə Cənubi Afrikadan olan Nelson Mandela və rus Anatoli Marçenkoya eyni zamanda verilmişdir. 1990-cı ildəki mükafat isə Anq San Su Kiyə təqdim olunmuşdur, lakin o, Birmada siyasi məhbus olduğuna görə mükafatı 2013-cü ilə qədər əldə etməyə müvəffəq olmamışdır. Mükafat, həmçinin təşkilatlara da verilə bilir.